jële nanu ci njiiti way-gëm yi baayu Hafsin Umar doomu Alxattaab yal na ko Yàlla mu kawe mi dollee gërëm mu wax ni:dégg naa yonnente Yàlla bi ya lna ko Yàlla dolli jàmm ak mucc ak i ñoñam mu wax ne: "jëf yi mi ngi aju ci yéene yi, te nit ku nekk la mu yéene rekk a ko ñeel, képp ku gàddaay ngir Yàlla ak ab yonenteem,koo ku gàddaayam dina jëm ci Yàlla ak yonenteem,waaye képp ku gàdaay ngir àdduna jum soxlaa jot,wala jigéen ju mu bëgg a takk; kon gàddaayam jëm na ca la ko taxa gàddaay" Buxaariu ak muslim ñoo ko soloo.
ay njariñ ci hadiis bi:
1- bépp jëf bone du ñàkk yéene, julli, woor,aj,ak yeneen jëf yi.
2- sellal ngir Yàlla mu kawe mi mënuta ñàkk ci yéene.
hadiis bu ñaareel bi:

jële nanu ci yaayu way-gëm yi yaayu Abdallaahi Aysatu yal na ko Yàlla dollee gërëm mu wax ne:yonente bi yal na ko Yàlla dolli jàmm ak mucc neena: "képp ku sos ci sun mbir mii luci bokkul dees ko koy delloo" Buxaariu ak muslim ñoo ko soloo.
ay njariñ ci hadiis bi:
1- tere sos ci diine.
2-jëf yin sos ci diine dees koy dello te deesu ko nangu
hadiisu ñatteel bi:

jële nanu ci Umar doomu Alxattaab yal na ko Yàlla dollee gërëm mu wax ne:benn bis danoo toog ci yonent bi,fa saasa benn waay ñëw,bu yéere ya weex tàll,kawar ga ñuul kukk,te kenn gisul si moom jeexiit i tukki,te it kenn xamu ko si nun,bam aksi toog ci yonent bi yal na ko Yàlla dolli jàmm ak mucc,daa di wéer ñaari wóomam ci ñaari wóomam,teg ñaari tenqam ci kaw poojam,daal di ne:"ée yaw Muhammat xibaar ma luy lislaam",mu ne ko"lislaam mooy:nga seede ne amul kenn ku deesi jaamu ku dul Yàlla,seede ne Muhammat ndawul Yàlla la,tey taxawal julli,di woor weeru koor,te aj Màkka benn yoon boo ko manee" mu ne ko:"wax nga dëgg" uu yéemu ci moom di ko laaj ba noppi di ko dëggal,mu ne ko:"xibaar ma lan mooy gëm"mu ne ko:"mooy nga gëm Yàlla,ak i malaakaam,ak i téereem,ek i yonenteem,ak bis bu mujj ba,nga gëm ndugal yi;yacay yiw ak yacay ay"mu ne ko:"wax nga dëgg"daal ni ko:"xibaar ma lan mooy rafetal" mu ni ko:"mooy ngay jaamu Yàlla mel ni yaa ngi koy gis,ndax boo ko gisul moom moo ngi lay gis"mu ne ko:"xibaar ma kañ la bis pénc" mu ne ko:"ki ñu koy laaj gënukoo xam ki ko koy laaj"mu ne ko:"wax ma ay màndarngaam"mu ne ko:"mooy jaam ba jur ab sangam,nga gis way-fàndaañu ya way-rafle wu ya way-ñàkk ya sàmukati jur ya,ñuy guddalaante ca taxab ya"mu wéy ma sax ci ak jaaxle,mu ne ma:"ée Umar ndax xam nga aji-laaj ji?" ma ne ko:"Yàlla ak ub yonnenteem ñoo xam"mu ne ma:"koo ku Jibriil la,dafa ñëw ngir xamal leen seen diine" Muslim moo ko soloo.
bokk na si njariñi hadiis bi:
1-tudd ponk i lislaam yay juroom;te mooy:
seede ne amul kenn ku yayoo jaamu kudul Yàlla,ak ne Muhammat Yàlla a ko yonni.
ak taxawal julli.
ak joxe azaka.
ak woor weeru koor.
ak aj néegub Yàlla bees wormaal ba.
2- tudd punk i ngëm, te juroom benn la:
gëm Yàlla.
ak i malaakaam.
ak i téereem.
ak i yonenteem.
ak bis bu mujj ba.
ak dogal yu neexam ak yu naqareem.
3- tudd ponku rafetal, moom benn ponk la, te mooy nga jaamu Yàlla mel ni yaa ngi koy gis ndax boo ko gisul moo ngi lay gis.
4- jamonoy taxawaayu bis pénc kenn xamu ko kudul Yàlla mu kawe mi
hadiisu ñentéel bi:

jële nanu ci Abii sahiid hurayrata yal na ko Yàla dollee gërëm neena: yonente bi Yalla na ko Yàlla dolli jàmm ak mucc neena: "ki gën a mat ngëm ci way-gëm yi mooy ki gën a rafet jiko" Tirmiziyu soloo na ko daal di wax ni: "hadiis bu rafet la bu wér la"
ay njariñ ci hadiis bi:
1- ñaaxe si rafet jiko.
2- matug jiko bokk na ci matug ngëm
2- ngëm day yokku di wàññeeku?
Hdiisu juroomeel bi:

Jële nanu ci Doomi Umar yal na leen Yàlla dollee gërëm neena: Yonnent bi yal na ko Yàlla dolli jàmm ak mucc neena: "Képp ku giñ ci ku dul Yàlla; weddi na wala bokkale na" Attirmizii moo ko soloo
Ay njariñ ci hadiis bi:
- Giñ ci ku dul Yàlla mu kawe mi daganul.
- Giñ ci ku dul Yàlla ci bokkaale gu ndaw la bokk.
Hadiisu juroom benneel bi:

Jële nanu ci Anas yàl na ko Yàlla dollee gërëm, neena Yonnent bi yal la na ko Yàlla dolli jàmm ak mucc, neena: "Kenn ci yéen du gëm ndare ma gënal ko wayjuram ak doomam ak mbooleem nit ñi" Buxaariu ak muslim ñoo ko soloo.
Bokk na ci njariñi hadiis bi:
-dana war ñu bëgg yonnent bi ci kaw mbooleen nit ñi.
- Loo lu ci matug ngëm la bokk.
Hadiisu juroom ñaareel bi:

Jële nanu ci Anas yal na ko Yàlla dollee gërëm,neena Yonnent bi yal na na ko Yàlla dolli jàmm ak mucc, neena: "Kenn ci yéen du gëm; ndare mu bëggal mbokkam li mu bëggal boppam" Buxaariu ak muslim ñoo ko soloo.
Bokk na ci njariñi hadiis bi:
1- War na ci jullit bi mu bëggal jullit yi yiw ni ki mu ko bëggale boppam.
2- Te ci matug ngëm la bokk.
Hadiisu juróom ñatteel bi:

Jële nanu ci Abii Sahiid, yal na ko Yàlla dollee gërëm, mu jële yonnent bi yalna ko Yàlla dolli jàmm ak mucc, neena: "giñ naa ci ki sama bakkan nekk ci loxoom! moom dé dana yamoog ñatteelu xaaju Alxuraan" Buxaarii moo ko soloo
Yénn njariñi hadiis bi:
1- Ngëneelu saaru Al -lixlaas.
2- Moom day yamoo ak ñatteelu xaaju Alxuraan.
Hadiisu juróom ñenteel:

Jële nan ci Abii Muusaa yal na ko Yàlla dollee gërëm neena: Yonnent bi yal na na ko Yàlla dolli jàmm ak mucc neena: "Laa hawla walaa xuwwata illaa bil-Laahi am ndàmb la ci ndàmbi Aljana ya" Buxaariu ak muslim ñoo ko soloo.
Bokk na ci njariñi hadiis bi:
1- ngëneelu baat bi, ak it ne moom ndàmb la ci ndàmbi Aljana yi.
2- setug jaam bi ci pexe am ak kàttanam,ak ug sukkandikoom ci Yàlla mu kawe mi moom rekk.
Hadiisu fukkeel bi:

Jëlenan ci Annuhmaan Doomi Basiir yal na leen Yàlla dollee gërëm, neena: dégg naa yonent bi yal na ko Yàlla dolli jàmm ak mucc, mu wax ne: "Damane am na ci yaram benn lumb deret bu yéwenee yaram wi wépp yéwen, te bu yàqoo yaram wi yépp yàqu, loolu mooy xol" Buxaariu ak muslim ñoo ko soloo.
Yenn njariñi hadiis bi:
1- yéwenug biir ak bitti mingi ci yéwenug xol.
2- yitte woo yéwenug xol ndax ci la nit di yéwene.
Hadiisu fukkeel bi ak benn:

Jële nanu ci Muhaaz Ibn Jabalin yal na ko Yàlla dollee gërëm neena: yonent bi yal na na ko yàlla dolli jàmm ak mucc neena: "képp ku mujjug waxam di: laa-ilaaha illal-Laahu; dina dugg Aljana" َAbuu Daawuda moo ko soloo.
Yénn njariñi hadiis bi:
1- ngëneelu laa-ilaaha illal-Laahu, ci ne jaam bi da ciy dugge Aljana.
2- ak ngëneelu ki mujjantalu waxam ci àddina nekk: laa-ilaaha illal-Laahu.
Hadiisu fukkeel bi ak ñaar:

Jële nanu ci Abdul-Laahi Doomi mashuud yal na ko Yàlla dollee gërëm neena:Yonnent bi yal na ko Yàla dolli jàmm ak mucc neena: "nekkul julli aji-jamaate gi du caagine aj-rëbbaate gi, wala aji-déf ñaawteef, wala aji-bon lammiñ" Attirmizii moo ko soloo
Bokk na si njariñi hadiis bi:
1-tere jépp wax i neen wala ju bon.
2- loolu mooy meluw jullit ci làmmiñam.
Hadiisu fukkeel ak ñatt:

jële nanu ci Abii sahiid hurayrata yal na ko Yàla dollee gërëm neena: yonente bi Yalla na ko Yàlla dolli jàmm ak mucc neena: "bokk na ci rafetu ngëmu nit ki: mu bàyyi lu ko amalul njariñ" Tirmizii ak Ahmad ñoo ko soloo ak ñeneen.
Bokk na si njariñi hadiis bi:
1- nit ki bàyyi lu ko amalul njariñ ci mbir i diine wala mbir i àddina.
2- bàyyi lu amul njariñ daa bokk ci matug Lislaamam.
Hadiisu fukkeel ak ñent:

Jële nanu ci Abdul Laahi Doomi Mashuud neena:Yonnent bi yal na ko Yàlla dolli jàmm ak mucc néena: "képp ku jàng ben ci téereb Yàlla bi dina ci am wenn yiw, yiw wu ne day tolloog yiw, duma wax ni alif laam miim benn araf la waaye alif araf la, laam araf la, miim araf la" Attirmizii moo ko soloo
Yénn njariñi hadiis bi:
1- ngëneelu jàng Alxuraan.
2- benn haraf boo jàng da nga ci am ay yiw.